Joodse uitvaart

Net zoals het geval is bij een Protestantse uitvaart kenmerkt een joodse uitvaart zich doordat er op een sobere wijze afscheid wordt genomen van de overledene.

Op deze pagina vertellen we u alles over de joodse uitvaart en de tradities. Zo informeren we u hoe de stervende wordt begeleid, op welke wijze er afscheid wordt genomen van de overledene en hoe een joodse begrafenis verloopt.

In het jodendom kent men geen voorbereiding op begrafenissen zo lang de persoon nog in leven is. Een doodskist uitkiezen terwijl iemand nog enkele dagen te leven heeft is bijvoorbeeld verboden.

Joodse uitvaart en de begeleiding tijdens het sterven

Voor religieuze joden staat zelfs tijdens het stervensproces alles nog in het teken van het leven. De stervende wordt uitgebreid begeleid en met veel respect behandeld. Ze mogen geen moment alleen doorbrengen. Joden mogen in de laatste dagen van hun leven dan ook niet gestoord worden.

Het is gewoon dat joden de stervende bezoeken. Dat is hun plicht. Daarbij mogen bezoekers de stervende niet aanraken als hier niet om gevraagd wordt. Het bewegen of verplaatsen van de stervende is ook niet toegestaan, tenzij dit de wens is van de stervende.

Om het leven zo dragelijk mogelijk te maken tijdens het sterven en het de stervende niet onnodig moeilijk te maken, wordt bezoekers gevraagd om zich niet overdreven emotioneel te gedragen.

Alles wordt er aan gedaan om het laatste deel van zijn of haar leven zo prettig mogelijk te maken. Zelfs als daarmee ingegaan wordt tegen belangrijke joodse verboden. Tijdens het sterven mogen ook regels die gelden voor de joodse feestdagen en de sjabbat overtreden worden.

Het vaststellen van de dood

De dood wordt vastgesteld door uit te sluiten dat er van ademhaling nog sprake is. Daarvoor wordt meestal een veertje onder de neus gelegd. Is de dood ingetreden, dan wordt er een kaars bij de overleden persoon ontstoken. Deze blijft branden totdat de joodse begrafenis heeft plaatsgevonden.

Na het overlijden: Rituele wassing

Meteen na het overlijden worden de ogen van de overledene gesloten. Men plaatst de armen langs het lichaam en het lichaam wordt geheel met een wit laken bedekt.

Ook het gezicht wordt bedekt omdat vanuit de joodse gedachte de overledene kwetsbaar is. Een overleden jood in zijn gezicht kijken is niet respectvol. Nadat het lichaam overdekt is met een wit laken wordt het door orthodoxe joden niet meer aangeraakt omdat het volgens hen onrein is.

In plaats van het wassen van het lichaam volgt een rituele wassing met de daarbij behorende rituelen.

Vrijwilligers verzorgen de begrafenis

Anders dan bij begrafenissen van christenen, nemen vrijwilligers de zorg voor de begrafenis op zich. Joden maken geen gebruik van uitvaartondernemers.

Iedere joodse gemeente heeft een groep met vrijwilligers die de rituelen op zich nemen en alles rondom de begrafenis regelen. Deze groep noemt men ‘chevra kaddiesja’, ook wel ‘begrafeniscollege’ genoemd. De vrouwen zorgen voor de overleden vrouwen en de mannen voor de mannelijke overledenen.

De vrijwilligers van de begrafeniscollege verzorgen de overledene in een ruimte op de joodse begraafplaats of in een rouwcentrum. Hier vindt de rituele wassing plaats.

Aankleden

Na de rituele wassing wordt het lichaam van vrouwen in een wit gewaad gehuld. Joodse mannen ontvangen een gebedsmantel.

Joodse grafkist

De kist van de overledene is zeer eenvoudig en bestaat dus niet uit versiersels. Er wordt gebruik gemaakt van een eenvoudige houtsoort en alle kisten lijken op elkaar.

Dit omdat er volgens de joodse traditie geen verschil mag zijn in rijk of arm. Voor de joodse wet is iedereen gelijk. Bij sommige joodse stromingen kiest men ervoor om een klein beetje aarde uit Israël in de kist te strooien. Nadat de overledene in de kist is gelegd wordt deze afgesloten. De kist wordt na het sluiten niet meer geopend.

Joodse begrafenis

Religieuze joden worden altijd begraven. Een crematie is verboden omdat men uitgaat van het leven na de dood. Bij het cremeren van een lichaam is deze niet meer gaaf (volledig).

Joden geloven in een leven hierna en een wederopstanding van het lichaam waarbij ziel en lichaam weer verenigd worden. In joodse kringen is daarentegen het doneren van organen toegestaan. Bij met name de orthodoxe joden leeft de overtuiging dat leven altijd voorrang heeft op de dood. Het afstaan van organen na de dood kan het leven van een ander redden.

Ook mag er na goedkeuring van een rabijn een autopsie op het lichaam plaatsvinden en daarvoor wordt dezelfde reden aangevoerd. Een orthodoxe begrafenis verschilt niet zoveel met die van liberale joden. Liberale joden geloven dan niet zozeer in de opstanding van het fysieke lichaam, maar geloven wel dat hun ziel eeuwig leven heeft.

Met het gezicht in de richting van Jeruzalem

Overleden joden worden in Nederland met het gezicht richting het oosten begraven, dus richting Jeruzalem.

Eeuwige grafrust

Grafrust is in de joodse traditie erg belangrijk. Eeuwige grafrust betekent dat joden niet herbegraven mogen worden. Het is voor bezoekers van een joods graf ook belangrijk om de nabestaanden te laten weten dat de overledene niet vergeten wordt. Uit respect wordt er daarom door bezoekers een steentje achtergelaten op het graf.

De Joodse uitvaart – lewaja

Overal in de wereld en dus ook in Nederland kennen wij verschillende joodse gemeenschappen. Deze bestaan uit 3 verschillende stromingen te weten de orthodoxe stroming, de liberale stroming en de conservatieve stroming.

Ondanks dat de stromingen onderling in religieus opzicht en opvattingen veel verschillen, lijken de uitvaarten van de verschillende stromingen wel veel op elkaar. Men noemt de uitvaart van een overledene ‘lewaja’. De lewaja beslaat de gehele uitvaart.

Van het ondersteunen van de stervende tot aan de begrafenis. Zoals we in het begin van deze pagina al aangaven kenmerkt de joodse uitvaart zich door haar sobere karakter. Alles staat in het teken van het leven en aan randzaken zoals bloemen en muziek wordt niet gedaan.

Bloemen bij het graf zul je dan over het algemeen bij een joodse begraafplaats ook niet aantreffen. Verdriet is er en mag er zijn. Maar hier wordt zo min mogelijk uiting aan gegeven. Volgens het joodse geloof hebben randzaken geen toegevoegde waarde.

Een joodse uitvaart is vaak heel simpel en sober. Over het algemeen leggen joodse mensen geen bloemen bij het graf. Ook is er geen muziek tijdens een joodse uitvaart. Dit heeft volgens het joodse geloof geen toegevoegde waarde. Vrouwen die getrouwd zijn dragen een hoed en mannen een keppeltje.

Het verloop van een joodse begrafenis

Hieronder lees je hoe een joodse begrafenis over het algemeen verloopt. Dit verloop kan afwijken per stroming, maar over het algemeen zijn de verschillen niet heel groot.

1. Het begin van een joodse uitvaartdienst bestaat uit een afscheidsplechtigheid. Dit vindt plaats in een zaal op de joodse begraafplaats of in een uitvaartcentrum.
2. Na de dienst wordt de kist door uitsluitend mannen naar het graf gedragen.
3. De kist wordt in het graf gelegd. Nabestaanden strooien aarde op de kist (3 scheppen aarde per persoon).
4. Na de begrafenis is er voor aanwezigen de mogelijkheid om elkaar te condoleren en te troosten.

Na de joodse uitvaart?

Tijdens de uitvaart is er dan wel weinig ruimte voor de nabestaanden en betrokkenen om hun verdriet en emoties uitgebreid tot uiting te laten komen. Maar dat wil niet zeggen dat er van rouw geen sprake is. Integendeel. Rouwen is voor religieuze joden van grote betekenis.

Nadat de overledene is begraven breekt er een periode aan waarin de nabestaanden worden gesteund. Gedurende een week komen er iedere avond mensen naar de woning van de overledene.

Er wordt intensief gebeden en getroost. In de joodse traditie is het gewoon om dan ook een ‘maaltijd van herstel’ aan te bieden aan de nabestaanden. Deze bestaat uit ei en brood.

De joodse uitvaartverzekering

Joden en dan met name de religieuze joden verzorgen en organiseren over het algemeen hun eigen uitvaart. Er wordt geen uitvaartondernemer ingehuurd en de kosten voor een uitvaart zijn over het algemeen vrij laag.

Dit komt ook doordat er gebruik wordt gemaakt van eenvoudige kisten, vrijwilligers die de uitvaart regelen en aan randzaken weinig tot geen geld wordt uitgegeven. Een joodse uitvaart is sober.

Toch worden er natuurlijk wel kosten gemaakt en daarvoor sluit men doorgaans in Nederland een kapitaalverzekering af. Met deze verzekering ontvangen nabestaanden een vast bedrag wat zij zelf mogen besteden.

Joodse uitvaartverzekering vergelijken

Op onze website kunt u eenvoudig een joodse uitvaartverzekering vergelijken. Zo kunt u de kapitaalverzekering bij ons gemakkelijk en snel vergelijken op basis van de maandelijks te betalen premie en de hoogte van de uitkering na het overlijden. Neem ook uitvoerig de voorwaarden door. Deze verschillen namelijk per uitvaartverzekeraar.

Uitvaartverzekering afsluiten

Vergelijking gecontroleerd op: zaterdag 2 november 2024
De premies per maand zijn berekend voor een persoon van 26 jaar (01-01-1996)